سرقت ادبی و قوانین کپی رایت

سرقت ادبی نوعی دستبرد فکری به معنی استفاده از ایده‌ها و بیانات و عبارات دیگران بعنوان ایده و نظر خود است، این واژه از اصطلاح لاتین(plagiarism) گرفته شده است که در فارسی به عنوان پلیجریزم یا پلاجیارسیم نیز نامیده می‌شود.

قانون کپی رایت چیست؟

قانون کپی رایت یک قانون حقوقی است که به افراد حق مالکیت فکری را بر روی اثر خود می‌دهد. این قانون به شما حق تعیین مالکیت بر روی آثار خود را می‌دهد و از دیگران جلوگیری می‌کند که از آن‌ها به صورت غیرمجاز استفاده کنند. قانون کپی رایت شامل انواع مختلفی از آثار مانند کتاب، نوشته، مقاله، تصویر، فیلم و موسیقی است.

چگونه از سرقت ادبی در مقالات جلوگیری کنیم؟

در دنیای امروز، نوشتن مقالات و انتشار آن‌ها در اینترنت، یکی از روش‌های مهم برای ارائه دانش و اطلاعات به دیگران است. با این حال، تقلید غیرمجاز از مقالات دیگران یکی از مشکلاتی است که می‌تواند باعث کاهش کیفیت و معتبر بودن مقالات شما شود. برای جلوگیری از سرقت ادبی، قانون کپی رایت مقاله وجود دارد که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد.

برای جلوگیری از تقلید غیرمجاز، ابتدا باید بدانید که چگونه می‌توانید از قانون کپی رایت مقاله استفاده کنید. در این راستا، برخی از راهکارهای موثر عبارتند از:

1- استفاده از نرم‌افزارهای بررسی اصالت مقالات: این نرم‌افزارها به شما کمک می‌کنند تا مقالات خود را با مقالات دیگران مقایسه کنید و در صورت وجود هرگونه تقلید غیرمجاز، آن‌ها را شناسایی کنید.

2- نوشتن مقالات اصیل: برای جلوگیری از تقلید غیرمجاز، بهتر است که مقالات خود را از صفر نوشته و از منابع معتبر و قابل اعتماد استفاده کنید. همچنین، در صورت استفاده از منابع دیگر، باید به آن‌ها به‌صورت صحیح و با ذکر منبع ارجاع داده شود.

3- ثبت حقوق مالکیت فکری: در صورتی که مقالات خود را برای انتشار در سایت‌های دیگری ارسال می‌کنید، بهتر است که حقوق مالکیت فکری خود را به صورت رسمی ثبت کنید. این کار به شما اجازه می‌دهد تا در صورت وجود هرگونه تقلید غیرمجاز، قانون را در دست بگیرید.

4- استفاده از لایسنس‌های مختلف: برای جلوگیری از تقلید غیرمجاز، می‌توانید از لایسنس‌های مختلفی مانند Creative Commons استفاده کنید. این لایسنس‌ها به شما اجازه می‌دهند تا مقالات خود را با شرایط خاصی انتشار دهید و به دیگران اجازه دهید تا از آن‌ها با شرایط خاصی استفاده کنند.

در نهایت، برای جلوگیری از تقلید غیرمجاز، باید همیشه به این نکته توجه کنید که مقالات خود را با دقت و با استفاده از منابع قابل اعتماد نوشته و همواره حقوق مالکیت فکری خود را به صورت رسمی ثبت کنید. با این کار، می‌توانید به راحتی از قانون کپی رایت مقاله استفاده کنید و از تقلید غیرمجاز جلوگیری کنید.

انواع سرقت ادبی

سرقت ادبی در سبک نگارش
سرقت ادبی مستقیم (کپی کردن)
سرقت ادبی تغییر و تحریف کلمات
سرقت ادبی از نوع تشبیه و یا استعاره
سرقت ادبی ایده
سایه‌نویسی

قوانین در مبارزه با سرقت ادبی چه می‌گویند؟

در ایران برای مبارزه با سرقت ادبی قوانینی وجود دارد، البته این قوانین خیلی سخت‌گیرانه نیستند و افراد زیادی به‌راحتی خود را از مجازات‌ها رها کرده و یا اصلاً زیر بار سرقت ادبی نرفته‌اند!

هر نوشته‌ای در حوزۀ ادبیات یا دیگر حوزه‌های علمی و هنری تحت حمایت قانون است؛ از جمله مقرراتی که در ایران برای مبارزه با سرقت ادبی وضع شده قانون حمایت از حقوق مؤلفان و هنرمندان و قانون مطبوعات است. فرد خاطی به زندان، پرداخت جریمه و یا منع فعالیت محکوم خواهد شد.

اما در دیگر کشورها، نه‌تنها دولت‌ها بلکه دانشگاه‌ها هم قوانین سختی برای جلوگیری از سرقت ادبی دارند و بسته به شرایط موجود، مجازات سرقت ادبی از کسر امتیاز شروع شده و به اخراج از دانشگاه ختم می‌شود.

چه کنیم که سرقت ادبی گریبان مقالۀ ما را نگیرد؟

ممکن است با خود بگویید وقتی نمی‌توانیم از صحبت دیگران در مقالات و تحقیقات خود استفاده کنیم، چگونه باید به تحقیق خود اعتبار دهیم؟ خوشبختانه قرار نیست همه چیز انقدر ترسناک و دور از دسترس باقی بماند، راه‌های خیلی ساده‌ای برای پرهیز از سرقت علمی وجود دارد.

در این بخش قصد داریم به شما بگوییم چگونه مقالۀ خود را به‌سلامت از این مرحله عبور دهید.

۱. حتماً منبع را ذکر کنید

زمانی که قصد دارید ایدۀ شخص دیگری را بیان کنید، متناسب با الگوی سبک رفرنس‌نویسیِ مقالۀ خود، نام شخص، منبع و دیگر عناصر استنادیِ ضروری را بنویسید. در روش‌های ارجاع‌دهی مختلف این موضوع کمی تفاوت دارد، گاهی اشارات، درون‌متنی است و در پاورقی توضیحات بیشتر داده می‌شود و گاهی هم در فهرست منابع.

روش‌های رفرنس‌دهی مختلف با قوانینی متفاوت وجود دارد که شما می‌توانید با توجه به موضوع پژوهشتان یکی از آن‌ها را انتخاب کنید؛ نکتۀ مهم در استفاده از روش‌های ارجاع‌دهی این است که در تمام متن با یک سبک خاص جلو بروید.

2. پارافریز متن فراموش نشود

پارافریز تخصصی متن راهی عالی برای استفاده از منابع دیگر در پژوهش شماست؛ اما مراقب باشید، بازنویسی ایده‌ها و جملات دیگران مانند شمشیر دو لبه است و اگر به درستی انجام نشود، باید به استقبال دردسرها بروید.

در پارافریز شما باید برداشت خود از متن منبع را بنویسید، قرار نیست فقط معادلی برای کلمات پیدا کنید و با کمی تغییر، همان پاراگراف را در متن خود جای دهید. یک قالب متناسب انتخاب کرده و مفهومی که در ذهن دارید را بنویسید. فراموش نکنید که شما هنوز هم در حال استفاده از ایدۀ شخص دیگری هستید، پس ذکر منبع را فراموش نکنید.

پ.ن: زمانی که یک متن را پارافریز می‌کنید نباید ایدۀ اصلی نویسنده را تغییر دهید.

با کمی جستجو می‌توانید سایت‌هایی را بیابید که به قول خودشان متن شما را رایگان برایتان پارافریز کرده و تحویل می‌دهند. از ما به شما نصیحت، اصلاً و ابداً به چنین ابزارهایی اعتماد نکنید؛ باور کنید همان‌طور که هیچ گرانی بی‌حکمت نیست، هیچ ارزانی هم بی‌علت نخواهد بود! اینجا که صحبت از یک ابزار رایگان است.

۳. علامت نقل‌قول بگذارید

اگر می‌خواهید در مقاله‌تان از یک نقل‌قول مستقیم استفاده کنید و کلمه‌به‌کلمه، جملۀ مرجع را بیاورید، باید از علامت نقل قول استفاده کنید. علامت « » ساده‌ترین و در دسترس‌ترین راه مبارزه با سرقت ادبی است.

۴. پس ایده‌های خودتان چه می‌شود؟

این مقالۀ شماست، پس باید نظرات خودتان هم در آن باشد. اگر برای ارائۀ نظر خود از منبع دیگری برای ساخت چارچوب استفاده کرده‌اید، موارد بالا را فراموش نکنید.

حواستان به دزدی ادبی از خود هم باشد؛ دستورالعمل‌هایی که برای ارائه پژوهش خود دارید را بررسی کنید، ممکن است شما اصلاً اجازۀ استفاده از تحقیقات قبلی خود را نداشته باشید.