مطالب آموزشی مهندسی عمران گرایش مدیریت ساخت
مطالب آموزشی مهندسی عمران – مدیریت ساخت
1-تاریخچه مدیریت پروژه | فرآيند مديريت پروژه
2-تعاریف پروژه | ویژگی های پروژه
3-داده کاوی | مراحل داده كاوي | اجزاي اصلي سيستم داده كاوي
4-هدف اصلی از ایجاد یک سیستم صحیح تعمیرات و نگهداری
5-سهم نگهداری ماشین آلات سنگین در هزینه ی پروژه
6-تعمیرات و تعریف آن
7-تأخیر در پروژه‌ها
1-تاریخچه مدیریت پروژه | فرآيند مديريت پروژه
تاریخچه مدیریت پروژه
دراوایل دهه ۵۰ میلادی، شخصی به نام «El DuPont de Nemours» با همکاری نیروی دریایی امریکا یک کارمشترک مدیریت پروژه ( با ترکیب یک نمودار برنامه ریزی پروژه و جدول زمان بندی رایانه ای ) را به انجام رساندند. این دو کارخود را با دو پروژه مجزا و دو تیم مستقل ولی باهدف یکسان آغاز نمودند.
هدف آنها بهینه نمودن برنامه ریزی ، زمان بندی و هماهنگی پروژه ها بود. هرچند نگرش آنها بر پروژه ها شباهتی به یکدیگر نداشت ولی درنهایت به این جمع بندی رسیدند که باید نحوه برنامه ریزی و فنون زمان بندی خود را به نحوی بهینه کنند تا از منابع نیروی انسانی، مواد و ابزار خود بتوانند بهترین استفاده را ببرند.
سیستم DuPont، روش مسیربحرانی نام گرفت. هدف این روش بهینه نمودن بازدهی، زمان بندی و هزینه های پروژه های مهندسی بود. با استفاده از این روش انجام پروژه ها تا یک سوم و هزینه ها نیز به مقدار قابل توجهی کاهش یافت. در همان هنگام، نیروی دریایی سیستمی را برای برنامه ریزی و هماهنگی کارهای بیش از ۳۰۰۰ پیمانکار و شرکتهای طرف قرارداد خود ابداع نمود.
این پیمانکاران و شرکتها مشغول تهیه و تولید نوعی موشک زیردریایی مجهز به کلاهک اتمی به نام Polaris بودند. سیستم ابداعی ایشان فن بازنگری و ارزشیابی برنامه نام گرفت. بکارگیری این سیستم تولید موشک فوق را ۲ سال جلو انداخت.
موفقیت این دو سیستم، دیگران را بر آن داشت تا روش های دیگری ابداع کنند نام برخی از این روش ها عبارتنداز:
روش ارزیابی پروژه، کمترین برآوردهزینه، فن ازشیابی و بازنگری گرافیکی و اخیرا روش ترسیم پیش نیازی.
دو روش CPM و PDM بیشترین مقبولیت را داشته اند. اولی درمیان مدیران و دومی در میان تولیدکنندگان نرم افزار. این روشهای نموداری جایگزین نمودار میله ای میگردند. روش نمودار میله ای یک روش سنتی با ترکیب فازهای برنامه ریزی و زمان بندی است. روش برنامه ریزی شبکه ای یا گرافیکی وظیفه برنامه ریزی را از زمان بندی جدا نموده تا کنترل و نظارت بهتری بر پروژه ها ایجاد شود.
وظیفه برنامه ریزی منتج به نمودار شبکه یا نمودار برنامه ریزی شده و وظیفه زمان بندی یک جریان محاسباتی دستی یا رایانه ای است که براساس نمودار برنامه ریزی بدست می آید.
فرآيند مديريت پروژه
پروژه ها داراي اندازه ها و انواع مختلف هستند، از ساخت ايستگاه هاي فضايي تا نصب سيستم هاي اطلاعاتي جديد. با اين حال عناصر اساسي مديريت پروژه در همه آنها يكي است. اين عوامل و عناصر معمولا در يك فرآيند چهار مرحله اي بررسي مي شوند:
تعريف و سازماندهي پروژه
برنامه ريزي پروژه
مديريت اجراي پروژه
اختتام پروژه
2-تعاریف پروژه | ویژگی های پروژه
تعاریف پروژه
استاندارد PRINCE2 دو تعریف را برای پروژه ارائه داده است که اولی به اهداف پروژه و دیگری به ویژگی‌های پروژه توجه دارد. این استاندارد از جهت اهداف پروژه را یک محیط مدیریتی که به منظور تحویل یک یا چند محصول تجاری مطابق با یک موقعیت تجاری مشخص ایجاد شده است تعریف می‌کند و در جای دیگر و با توجه به ویژگی‌های پروژه آن را یک سازمان موقتی که باید یک نتیجه منحصربه فرد و از پیش تعیین شده را با یک زمان از قبل تعیین شده و منابع مشخص، ایجاد کند میداند.
استاندارد PMBOK یک پروژه را تلاشی موقتی که به منظور تولید محصول، خدمت یا نتیجه‌ای منحصربه فرد انجام می گیرد، میداند. براساس تعریف استاندارد ICB پروژه یک عملکرد محدود شده توسط زمان و هزینه برای دست‌یابی به تحویل شدنی‌های تعریف شده (محدوده تعریف شده برای برآوردن موضوعات پروژه) براساس استانداردهای کیفیت و الزامات است قابل توجه است که همه این استانداردها محدودیت زمان، هزینه(منابع) و موقتی بودن را درکنار تولید یک محصول مشخص و منحصربه‌فرد مورد توجه قرار داده‌اند.
ویژگی های پروژه
یک پروژه دارای مراحل مختلفی است که هر مرحله دارای خصوصیت خاص خود و نیازمند تصمیم گیری های مناسب آن است. از متدوال ترین تقسیم بندی های پروژه میتوان به فازه های: درک، برنامه ریزی، اجرا و به پایان رساندن پروژه اشاره کرد. تقسیم بندی های دیگری نیز وجود دارد که به طور کلی همان مفهوم ذکر شده را بیان میکنند.
پروژه‌ها در برگیرنده فعالیت‌هایی هستند که باید در زمانی معین و با هزینه و کیفیتی معین اجرا بشوند. پروژه‌ها اغلب یک بار انجام می شوند و به پایان می رسند. ولی گاهی نیز پروژه به دسته فعالیت‌هایی گفته می شود که بایستی در فاصله‌های تاریخی ویژه تکرار شوند.
همچون بازسازی‌های بنیادی یک پالایشگاه هر دو سال یکبار عموماً در ایران و دیگر نقاط جهان، منظور از نوع پروژه، پروژه های ساختمانی و تاسیساتی است در صورتیکه با توجه به تعریف پروژه می توان تقسیم بندی زیر را به عنوان نمونه در نظر گرفت:
- پروژه های تحقیقاتی
- پروژه های ساختمانی
- پروژه های مهندسی مجدد
- پروژه های تدارکات
- پروژه های پیاده سازی فرایندهای کسب و کار
- پروژه های اجتماعی
یا:
- محصول محور
- ابزار محور
- سیستم محور
- استراتژی محور
- مدیریت پروژه جامع
3-داده کاوی | مراحل داده كاوي | اجزاي اصلي سيستم داده كاوي
داده کاوی
نگاهي به ترجمه تحت اللفظي داده كاوي ، به ما در درك بهتر اين واژه كمك مي‌كند . واژه Mine به معناي استخراج از منابع نهفته و با ارزش زمين اتلاق مي‌شود. پيوند اين كلمه با كلمه داده، جستجويي عميق جهت پيدا كردن اطلاعات اضافي مفيد كه قبلاً نهفته بودند، از داد‌هاي قابل دسترس حجيم، را پيشنهاد مي‌كند.
داده كاوي يك رشته نسبتاً جديد علمي مي‌باشد كه از انجام تحقيقات در رشته‌هاي آمار، يادگيري ماشين، علوم كامپيوتر خصوصاً مديريت پايگاه داده‌ها شكل گرفته است.
داده كاوي كمك مي‌كند تا سازمان‌ها با كاوش بر روي داده‌هاي يك سيستم، الگوها و رفتارهاي آينده را كشف و پيش بيني كرده و بهتر تصميم بگيرند. این تکنیک با استفاده از تحليل وقايع گذشته يك تحليل اتوماتيك و پيش بينانه ارائه مي‌نمايد و به سوالاتي جواب مي‌دهد كه پاسخ آنها در گذشته ممكن نبوده و يا به زمان زيادي نياز داشته است.
برای درک کامل معنای داده کاوی می بایست ابتدا تعاریف درستی از معانی کلمات داده، اطلاعات و دانش داشته باشیم.
داده: به هر گونه سمبل، عدد، رقم، کاراکتر، رشته و یا سیگنال که معنای خاصی را به ذهن القاء نکند داده گفته می شود. داده پایه ای ترین مفهوم در داده کاوی است که مبرا از هر گونه پردازشی می باشد.
اطلاعات: چنانچه در کنار عدد، کاراکتر و یا هر عنصر داده ای رشته ای به عنوان توصیف کننده معنای آن داده وجود داشته باشد، داده ابتدایی به اطلاعات تبدیل خواهد شد. میتوان به طور خلاصه برای تعریف اطلاعات از عبارت داده درباره داده استفاده نمود.
دانش: وجود یک رابطه میان دو عنصر اطلاعاتی مبین دانشی در آن زمینه است. در تعریف ساده دانش می توان از عبارت جالب اطلاعات درباره اطلاعات استفاده کرد.
خرد(آگاهی): عالی ترین سطح بینش است که توسط علائم و نمادهای قراردادی تبیین می شود. تعریف ساده آن دانش درباره دانش می باشد.
مراحل داده كاوي
داده كاوي شامل مراحل مختلفي مي‌باشد كه عبارتند از:
- تعيين اطلاعات گذشته
- تميز كردن داده ها و پردازش اوليه. در اين مرحله خطاهاي داده‌ها تصحيح مي‌شوند و داده هاي اشتباه جايگزين مي‌شوند. اين مرحله ممكن است تا ۶۰ درصد از زمان داده كاوي را دربرگيرد.
- يكپارچه سازي داده‌ها. معمولاً داده‌ها از منابع متفاوتي جمع آوري مي‌شوند بايد به صورتي درآيند كه يك مخزن از داده هاي مناسب ايجاد شود تا بتوان عمليات داده كاوي را بهتر انجام داد.
- انتخاب مجموعه داده هاي هدف
- يافتن ويژگي هاي مورد استفاده و تعيين ويژگي‌هاي جديد
- نمايش داده‌ها به صورتي كه بتوان براي داده كاوي استفاده نمود.
- انتخاب عمليات داده كاوي (طبقه بندي، خوشه بندي، پيش بيني و غيره)
- انتخاب روش داده كاوي (شبكه‌هاي عصبي، درخت تصميم و نظاير آن)
- داده كاوي و جستجو براي يافتن الگوي مناسب
- ارزيابي و تحليل الگوي به دست آمده و حذف الگوهاي نامناسب
- تفسير نتايج داده‌ها و استنتاج از اطلاعات با ارزش
اجزاي اصلي سيستم داده كاوي
- پايگاه داده، انباره داده يا ديگر مخازن اطلاعات: كه از مجموعه‌اي از پايگاه داده ها، انباره داده، صفحه گسترده، يا ديگر انواع مخازن اطلاعات، پاكسازي داده‌ها و تكنيك‌هاي يكپارچه سازي روي اين داده‌ها انجام مي‌شود.
- سرويس دهنده پايگاه داده يا انبار داده: كه مسئول بازيابي داده‌هاي مرتبط براساس نوع درخواست داده كاوي كاربر مي‌باشد.
- پايگاه دانش: اين پايگاه از دانش زمينه تشكيل شده تا به جستجو كمك كند يا براي ارزيابي الگوهاي يافته شده از آن استفاده مي‌شود.
- موتور داده كاوي: اين موتور جزء اصلي سيستم داده كاوي است و به طور ايده آل شامل مجموعه‌اي از پيمانه‌ها نظير توصيف، تداعي، كلاس بندي، آناليز خوشه‌ها و آناليز تكامل و انحراف است.
- پيمانه ارزيابي الگو: اين جزء معيارهاي جذابيت را به كار مي‌بندد و با پيمانه داده كاوي تعامل مي‌كند، بدين صورت كه تمركز آن بر جستجو بين الگوهاي جذاب مي‌باشد، و از يك حد آستانه جذابيت استفاده مي‌كند تا الگوهاي كشف شده را ارزيابي كند.
- واسط گرافيكي كاربر: اين پيمانه بين كاربر و سيستم داده كاوي ارتباط برقرار مي‌كند، به كاربر اجازه مي‌دهد تا با سيستم داده كاوي از طريق پرس و جو ارتباط برقرار كند. اين جزء به كاربر اجازه مي‌دهد تا شماي پايگاه داده يا انباره داده را مرور كرده، الگوهاي يافته شده را ارزيابي كرده و الگوها را در فرم‌هاي بصري گوناگون، بازنمايي كند.
4-هدف اصلی از ایجاد یک سیستم صحیح تعمیرات و نگهداری
- جلوگیری از توسعه عیوب و نقایص.
- برطرف کردن نواقص و معایب جزئی قبل از احتیاج به تعمیرات کلی
- جلوگیری از وقفه در عملیات تولید از طریق تعویض قطعات فرسوده قبل از شکستگی و از کار انداختن دستگاه.
- کاهش توقف های تولید و جلوگیری از زیانهای ناشی از وقفه در کار.
- صرفه جویی در نیروی انسانی بعلت تقلیل عملیات تعمیراتی.
- استفاده بهتر از کارکنان قسمت نصب و تعمیرات.
- کاهش تعمیرات کلی و تکرار.
- کاهش در مصرف لوازم یدکی و تقلیل هزینه مربوطه.
- کاهش در حجم مقدار محصول نامرغوب و افزایش مرغوبیت محصولات.
- ازدیاد طول عمر ماشین آلات و صرفه جویی در خرید ماشینهای جدید.
- تشخیص نوع عملکرد ماشین آلات و تعیین هزینه های تعمیراتی مربوطه به منظور تصمیم گیری در مورد تهیه و انتخاب ماشینهای جدید.
- افزایش راندمان تولیدی ماشین آلات و کاهش هزینه های تولید
5-سهم نگهداری ماشین آلات سنگین در هزینه ی پروژه
اجرای پروژه های عمرانی در داخل کشور پس از پایان جنگ تحمیلی توسعه قابل توجهی یافته است. و خوشبختانه در سالهای اخیر اکثر پروژه های ملی و بزرگ عمرانی نظیر سد سازی و ایجـاد شـبکه های انتقال آب و همچنین ایجاد خطوط لوله انتقال نفت و گاز به دست کارشناسان داخلی انجام گرفته است.
لذا در راستای توسعه فزاینده اجرای این پروژه ها توسط شرکتهای داخلی نگرش علمی و مهندسـی بـه کنترل پروژه ها و افزایش کارائی و در نتیجه اقتصادی کردن این عملیات امری ضروری و اجتناب نـاپـذیر می نماید.
با توجه به اینکه در اکثر پروژه های عمرانی ماشین آلات نقش اساسی دارند بنابرایـن توجـه کارشناسی به مقوله نگهداری و ساماندهی آن می تواند بعنوان یکی از راهکارهای مناسب جهت سوددهی و مقرون به صرفه کردن اجرای پروژه های عمرانی در برنامه ریزی های مدیریتی پروژه ها مدنظر قرار بگیرد.
براساس بررسی های بعمل آمده در شرکت های عمرانی عمدتا چهار عامل اساسی زیر باعث ورشکستگی های مالی می شوند:
- مشکل نقدینگی
- عدم برآورد و کنترل صحیح هزینه ها
- نارسائی در حسابداری هزینه ها
- ضعف مدیریت
6-تعمیرات و تعریف آن
نگهداری تعمیرات مفهومش در صنایع شامل کلیه عملیاتی می شود که برای سالم و مرتب نگاه داشتن وسایل کار چه ماشین چه غیر ماشین انجام می گردد. در صنعت عملیاتی از قبیل بازدید مرتب وسایل روغن کاری مرتب آنها، رفع عیوب و نواقص کوچکی که احتمالاً، ضمن کار پیدا می شود. بطور مداوم و قبل از پیدایش لنگی های بزرگ یا تعمیر و لکه گیری ساختمان و تجدید رنگ در فواصل معین و کلیه اموری که باعث برقرار داشتن وضع صحیح کار می شود. بنام تعمیرات مرسوم گردیده است.
در صنایع با قبول و ادامه روش های آزمایش تعمیرات میتوان وضعی بوجود آورد که اولاً ماشین آلات و وسایل بدون لنگی و مرتب کار نموده و ثانیاً مصارف ماشین در پائین ترین حد خود باقی بماند و علاوه بر تمام اینها هزینه تعمیر به حداقل ممکنه پائین بیاید. موقعیت و پیشرفت هر دستگاه و تشکیلاتی بویژه کارخانجات صنعتی مستلزم داشتن سیستم های موثر برنامه ریزی و کنترل و اجرای دقیق و منظم آنها در کلیه مراحل می باشد.
در کارخانجات صنعتی ماشین آلات همواره در حال فرسوده شدن هستند، بنابراین مسئله تعمیرات و نگهداری ماشین آلات یکی از مهمترین مسائل قابل توجه می باشد.
محورها، بلبیرینگ ها، چرخ دنده ها، تسمه ها و سایر قطعات یک ماشین فرسوده می شوند و تعویض یا تعمیر آن لازم می گردد. روغن ها و گریس ها در اثر کار کثیف می شوند و خاصیت اصلی خود را از دست می دهند و احتیاج به تعویض دارند.
الکتروموتورها، وسائط نقلیه مثل نقاله ها، لیف تراکهای برقی و گازوئیلی، جرثقیل ها و غیره احتیاج به سرویس و تعمیر منظم دارند. انجام عملیات تعمیراتی در مورد ماشین آلات پس از شکستگی و خرابی، روش منطقی نبوده و سبب وقفه در عملیات تولیدی می گردد. زیان های ناشی از توقف عملیات تولیدی به مراتب بیشتر از تعمیر ماشین آلات مربوطه می باشد. بنابراین با ایجاد سیستمی که بتواند مانع شکستگی و خرابی ماشین آلات گردد میتوان از یک طرف راندمان تولیدی دستگاه را بالا برده و از طرف دیگر زیانهای ناشی از وقفه کار را به حداقل تقلیل داد.
مطالعه وضعیت اولیه ماشین آلات، نحوه انجام عملیات تعمیراتی و بررسی کاملی در مورد نظرات کارخانه سازنده ماشین آلات می تواند اساس طراحی سیستم تعمیرات قرار گیرد.
7-تأخیر در پروژه‌ها
مشکل تأخیر پروژه‌ها یک مشکل جهانی است. در عربستان تنها ۳۰ درصد از پروژه‌های عمرانی بدون تأخیر و مطابق برنامه زمان‌بندی تکمیل‌شده‌اند. در نیجریه ۷۰ درصد پروژه‌های عمرانی با تأخیر مواجه هستند.
همچنین تحقیقات انجام‌شده در اردن، هنگ‌کنگ و لبنان گویای درصد بالاي پروژه‌های داراي تأخیر است. تأخیر در طرح‌های عمرانی و اتلاف زمان در پروژه‌های عمرانی در ایران یکـی معضلات عمده به شمار می‌رود و با توجه به اینکه مدت اجراي یک طرح عمرانی در میزان سرمایه‌گذاری و بـازدهی سـرمایه مصرف‌شده در طرح اثر مستقیم دارد لذا با افزایش مدت اجرا و تأخیر پروژه نسبت به برنامه زمان‌بندی شده سرمایه زیادي اعم از اعتبارات عمرانـی، نیروي انسانی، ماشین‌آلات و تجهیزات در پروژه بلوکه‌شده و به هدر می‌رود. با تأخیر در بهره‌برداری امکـان از دسـت دادن موضـوعیت پروژه و توجیه اقتصادي طرح نیز وجود دارد.
تأخیر معلول عللی است که شناخت آنها و تعیین اهمیت این عوامل می‌تواند ما را در ارائه راهکار اجرایی مناسب براي اجراي سریع‌تر پروژه‌ها یاري کند. ساختار پروژه‌های عمرانی از مؤلفه‌های مختلفی تأثیرپذیر است، شرایط اقتصادي، موقعیت جغرافیایی، دسترسی به مصالح، نیروهاي متخصص و کاري بومی، مدیریت دستگاه‌های اجرایی، فرهنگ بومی منطقه در تسریع یا تأخیر پروژه اثرگذار هستند. بنابراین براي هر منطقه عوامل اثرگذاري بر تأخیر پروژه‌ها متفاوت است.
سخن پایانی
جهت دریافت مشاوره پروژه رشته ی مهندسی عمران میتوانید همه روزه با کارشناسان مجموعه تماس حاصل نمایید . گروه تحقیقاتی ایران سرچ آماده ارائه خدمات رسانی به شما بزرگواران میباشد .
شماره تماس جهت مشاوره رایگان:
021-26156643 021-2647219
